در شناخت پروردگار عذری نداریم

امام علی علیه السلام فرمودند:

عَلَیْکُمْ بِطَاعَهِ مَنْ لَا تُعْذَرُونَ بِجَهَالَتِهِ.

از کسانی که در شناختشان عذری ندارید پیروی کنید.

نهج البلاغه، حکمت 148

یعنی در واقع خدا را اطاعت کنید که د رنشناختنش عذری ندارید. زیرا معرفت به پروردگار و خداجویی در نهاد و فطرت هر انسانی نهفته است و پیروی از او الزامی است. ممکن است درجه و مرتبه شناخت متفاوت باشد به هر حال در هر درجه از معرفت که باشیم باید عبد مطیع باشیم و بندگی و طاعت فرع شناخت است.

امام حسین علیه السلام برای اصحاب خویش می فرمود:
اِنَّ اللهَ عَزَّوجَلَّ ما خَلَقَ العِبادَ اِلاّ لِیَعرِفوه فَاِذا عَرَفُوهُ عَبدُوه (1)

خداوند بزرگ بندگان خود را خلق نکرد مگر برای معرفت به خودش و هر کس خدا را شناخت او را عبادت می کند.

پدر بزرگوارش در جای دیگر می فرماید:
قَدْ ذَاقُوا حَلاَوَهَ مَعْرِفَتِهِ، وَ شَرِبُوا بِالْکَاءسِ الرَّوِیَّهِ مِنْ مَحَبَّتِهِ وَ تَمَکَّنَتْ مِنْ سُوَیْدَاءِ قُلُوبِهِمْ وَشِیجَهُ خِیفَتِهِ فَحَنَوْا بِطُولِ الطَّاعَهِ اِعْتِدَالَ ظُهُورِهِمْ (2)
عارفان به خدا شیرینی شناخت پروردگار را چشیده و از جام گوارای مهرش سیراب گشته اند. ترس از خدا در اعماق جانشان ریشه دوانیده تا آنجا که پشتشان را از بسیاری طاعت او خم کرده است. مهم آن است که هر کس به اندازه درک خود از وجود تبارک و تعالی به طاعت و بندگی حضرت او تن دهد و در این زمینه قصور نکند و بداند که عبد را جز طاعت مولا چاره ای نیست و بزرگترین مدال افتخار بر سینه بهترین بندگان خدا همچون محمد مصطفی صلی الله علیه و آله وسلم همین مدال طاعت و بندگی پروردگار است.

سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَی بِعَبْدِهِ (3)
منزه است خدایی که عبدش را به معراج برد.

خداوند اغلب انبیاء را به مدال عبد بودن مفتخر فرموده است. عیسی علیه السلام در گهواره می گوید:
اِنِّی عَبدُالله (4)

درباره سلیمان پیامبر می فرماید.
سُلیمانَ نِعمَ العَبدُ

درباره ایوب پیامبر می فرماید:
إِنَّا وَجَدْنَاهُ صَابِرًا نِعْمَ الْعَبْدُ (5)

پی نوشت:
1- المیزان ج 18 ص 423
2- نهج البلاغه خطبه 90
3- اسرا 1
4- مریم 30
5- ص 30 و 44


منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.